آیین مذهبی ، منش ملی ، آداب اخلاقی و باورهای فرهنگی به ما آموخته است که همه ی انسانها با فطرت پاک الهی متولد می شوند : " کُلُّ مولود یولَدُ علی الفطرةٍ الاّ اَنْ اَبَواهُ یهودانَهُ او یَنْصُرانَهُ او یمجُسانَه " هر ذره ای با فطرتش متولد می شود الا اینکه پدر و مادر او یهودی یا مسیحی یا زرتشتی است . اما شرایط خاص حاکم بر جامعه تحت تاثیر عوامل سیاسی ، فرهنگی ، اخلاقی و ... می تواند این فطرت سالم را دستخوش تغییر و تحول کند و یا سبب انحراف یا اضمحلال این فطرت سالم گردد .
" محبت " نیز از جمله عناصر وجودی انسان است که با او متولد می شود و تحت تاثیر عوامل مختلف اجتماعی شکل می گیرد . اگر این عوامل در جهت مثبت باشد ، محبت ماندگار و پایدار می ماند در غیر اینصورت اثر وجود ی خود را از دست می دهد . خانواده به عنوان نخستین محیط اجتماعی نقش مؤثری در شکل گیری محبت دارد . کودک در خانواده علاوه بر آداب معاشرت ، اخلاق ، نزاکت ، وفاق و همدلی ، همیاری و دوستی ، هنر مهرورزیدن و محبت به دیگران را نیز می آموزد . برای آموزش محبت به کودکان یا ترغیب و تشویق آنان به مهرورزی ، بهتر است به او فرصت دهیم تا محبت را به طور غیر مستقیم و عملی بیاموزد . زیر آموزشی که از راه غیر مستقیم و عملی صورت گیرد ، بی شک پایدارترین ، ماندگارترین و مؤثرترین نوع یادگیری است . معلم ومدرسه نیز نقش مؤثری در شکل گیری محبت در کودکان ، نوجوانان و جوانان ایفا می کنند . معلمان علاوه بر آموزش علوم و فنون و پرورش ذهن ، به رشد و تعالی صفات و روحیات کودکان ، نوجوانان و جوانان نیز کمک می کنند . تأثیر شخصیت معلم بر روی دانش آموزان قابل انکار نیست . او می تواند با اعمال ، رفتار ، سخنان و برخورد خود ، محبت را در وجود دانش آموزان متجلی کند و تا همیشه این احساس مقدس را در آنان زنده نگه دارد .
با توجه به عوامل مؤثر در آموزش محبت ، موانع متعددی در این زمینه وجود دارد که به اختصار می توان به ذکر برخی از این موانع پرداخت :
1 – عدم شناخت و مطالعه و دقت در زندگی بزرگان دین به خصوص انبیاء و اولیاء و ائمه ی معصومین (ع) که بهترین معلمان اخلاق بوده اند و مردم را به محبت سفارش کرده اند .
2 – عدم آموزش صحیح "مهرورزی" در خانواده ، مدرسه و اجتماع : کودکان ، نوجوانان و جوانان هرگز محبت را به عنوان یک موضوع آموزشی نیاموخته اند و برخورداری از این رفتار پسندیده را ضروری تشخیص نداده اند .
3 – احساسات و عواطف همواره در تکوین شخصیت افراد نقش مؤثری داشته است و مهربانی و احترام به شخصیت افراد به خصوص نسل جوان سبب ترغیب این قشر به ارزشها و باورهای مبتنی بر جامعه است ، در حالی که قشر جوان و نوجوان ما بیشتر مورد حقارت قرار می گیرد تا احترام . به همین دلیل او بسیاری از رفتارهای خود از جمله محبت و مهرورزی را پنهان میکند تا مبادا مورد توبیخ و سرزنش قرار گیرد .
4 – مشکلات اقتصادی ، اجتماعی ، سیاسی و ... از جمله عواملی است که متاسفانه سبب خمود و نگرانی در بین خانواده ها شده است . به همین دلیل معمولاَ پدر و مادر خانواده که برای بهبود وضعیت اقتصادی تلاش مضاعف می کنند ، با چهره ای خسته ، غمگین و افسرده در خانواده ظاهر می شوند و فرصتی برای ابراز محبت ندارند که کودکان و نوجوانان بتوانند محبت را از آنان بیاموزند . فرزندان کمتر چهره ی شاداب و متبسم آنان را دیده اند و کمتر سخنان پرمهر آنان را شنیده اند
5 – سنت نسلهای گذشته ی ما مبتنی بر محبت و مهرورزی بوده است و این در آثار به جای مانده ی گذشتگان کاملاَ مشهود است . اما فرزندان امروز این مرزو بوم دچار نوعی از خودبیگانگی شده اند و با آثار کهن پیشینیان قطع ارتباط کرده اند و هیچ تمایلی به مطالعه ی اینگونه آثار که سرشار از سفارش به محبت است ندارند .
6 – نسل امروز ما تصوردرستی از محبت و دوستی ندارد و این رفتارهای پسندیده را حاصل کسب منافع دیگران می بیند . او به محبت و دوستی دیگران اعتماد ندارد و پایان همه ی محبتها و دوستی را ناخوشایند می پندارد.
